Η φιλόσοφος,μαθηματικός και αστρονόμος, ΥΠΑΤΙΑ η Αλεξανδρινή

Σαν σήμερα

στις 8 Μαρτίου του 415 μ.χ δολοφονείται η νεοπλατωνική φιλόσοφος,μαθηματικός και αστρονόμος ΥΠΑΤΙΑ η Αλεξανδρινή.

Με χαρακτηριστική αγριότητα (γδαρσίμο-διαμελισμό)

από ομάδα φανατισμένων χριστιανών που την αποτελούσαν μοναχοί και οπαδοί του Κυρίλλου.

Η Υπατία γεννήθηκε το 370 μ.χ στην Αλεξάνδρεια.

Κόρη του Θέωνα του σπουδαίου μαθηματικού και αστρονόμου μελετητή του Πτολεμαίου και του Ευκλείδη που καταγράφεται ως ο τελευταίος λόγιος που υπήρξε μέλος του Αλεξανδρινού Μουσείου.

Βίος

Ταξίδεψε στην Αθήνα, όπου σπούδασε στη νεοπλατωνική σχολή του Πλούταρχου του Νεότερου και της κόρης του Ασκληπιγένειας.

Παρακολούθησε μαθήματα και στη σχολή του Πρόκλου

ο οποίος την επηρέασε ιδιαίτερα ενώ σύμφωνα με μεταγενέστερες μαρτυρίες φαίνεται ότι ολοκλήρωσε τις σπουδές της στη σχολή του Ιεροκλή.

Επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια κ αρχίσε να διδάσκει φιλοσοφία και μαθηματικά ως επικεφαλής των νεοπλατωνιστών της πόλης ενώ μελετουσε διεξοδικά τα μαθηματικά έργα του Διόφαντου και του Απολλώνιου.

Έργο

Η φήμη της διαδόθηκε ταχύτατα έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής τόσο για το αναλυτικό της πνεύμα και τη διαλεκτική της δύναμη όσο και για το μοναδικό της κάλλος.

Η ίδια τηρούσε τις αρχές των νεοπλατωνικών οι οποίοι ήταν ασκητικοί και υπέρμαχοι της αγνότητας χωρίς ωστόσο να απαιτεί από τους μαθητές της που ανήκαν σε διάφορες θρησκείες αντίστοιχη συμπεριφορά.

Μαθητές αρχίζουν να έρχονται από όλα τα μέρη της αυτοκρατορίας για να σπουδάσουν φιλοσοφία και η επιρροή της Υπατίας φτάνει μέχρι τη σχολή της Αντιοχείας.

Στην ιστορία των επιστημών για δεκαπέντε αιώνες είναι η μοναδική γυναίκα που συναντάμε και η πρώτη που δίδαξε δημόσια, αποτελώντας αδιαμφισβήτητο σύμβολο της ισότητας των φύλων ούσα ταυτόχρονα και μάρτυρας της γνώσης.

Χριστιανισμός

Η εποχή ωστόσο δεν ευνοούσε τα ελεύθερα πνεύματα ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και μόνο το γεγονός ότι ήταν γυναίκα ήταν αρκετό για να προκαλέσει τον φθόνο –πόσο μάλλον που οι Έλληνες νεοπλατωνιστές θεωρούνταν το αντίπαλο δέος του χριστιανισμού τον οποίο οι αυτοκράτορες κατά τη διάρκεια του 4ου αιώνα -με εξαίρεση τον Ιουλιανό- προσπαθούσαν να "επιβάλλουν"

Στο πλαίσιο του θρησκευτικού και πολιτικού φανατισμού η λατρεία των Ελλήνων (εθνικών) ποινικοποιείται οι θυσίες απαγορεύονται και οι περιουσίες των ναών αφαιρούνται.

Το 391 μ.Χ. με διάταγμα του Θεοδοσίου, παύει να λειτουργεί το Αλεξανδρινό Μουσείο και επιβάλλεται η καταστροφή όλων των εθνικών ναών της πόλης παρά τις περί του αντιθέτου εκκλήσεις του ρήτορα και σοφιστή Λιβανίου.

Η δολοφονία

Στις 8 Μαρτίου του 415 μ.Χ.

Ένας όχλος καθοδηγούμενος από τον Πέτρο, περίμενε την Υπατία η οποία επέστρεφε σπίτι της μετά από μια βόλτα στην πόλη.

Την έβγαλαν βίαια από την άμαξά της και την έσυραν στην εκκλησία Καισάρειον ένα πρώην ιερό της αυτοκρατορικής λατρείας και τη σκότωσαν με θραύσματα αγγείων (οστράκοις ανείλον).

Ύστερα, έσυραν το άψυχο σώμα της σε ένα μέρος έξω από την πόλη το οποίο ονομαζόταν Κίναρον και το παρέδωσαν στην πυρά.

Η δολοφονία της φιλοσόφου από Παραβαλάνους, φανατικούς μοναχούς της Εκκλησίας του Αγ. Κυρίλλου της Ιερουσαλήμ, δε γνωρίζουμε μέχρι σήμερα αν, όπως υπονοούν πηγές της εποχής, είχε διαταχθεί από τον Κύριλλο –"κάτι που η Εκκλησία αρνείται κατηγορηματικά.

Ο αγ(ι)ος Κύριλλος

Αγιοποιήθηκε και τιμάται στις 18 Ιανουαρίου από την εκκλησία

Η Ορθόδοξη Εκκλησία

"Προσπάθησε να παρουσιάσει την Υπατία ως χριστιανή που ήθελε αλλά δεν πρόλαβε να βαπτιστεί ταυτίζοντάς την με την Αγία Αικατερίνη".

Τα γραπτά της Υπατίας

ΜΑΣ ΕΙΠΑΝΕ ότι: "καταστράφηκαν στην πυρκαγιά της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας,ωστόσο πληροφορίες για το έργο της αντλούνται από σύγχρονούς συγγραφείς.

Έγραψε για την Αριθμητική του Διόφαντου τον Αστρονομικό Κανόνα του Πτολεμαίου και τις Κωνικές Τομές του Απολλώνιου και ενδέχεται κομμάτια του έργου της να περιλαμβάνονται στις πραγματείες του πατέρα της, Θέωνα.

Από την αλληλογραφία της με τον μαθητή της Συνέσιο τον Κυρηναίο φαίνεται ότι γνώριζε τον τρόπο κατασκευής του αστρολάβου, αλλά και του υδροσκοπίου.

Δεν είναι εξάλλου λίγες οι φορές, μέχρι και σήμερα, που είναι η μόνη γυναίκα που αναφέρεται στην ιστορία της αστρονομίας και των μαθηματικών.

Στην περίφημη «Εγκυκλοπαίδεια» που εξέδωσαν το 1751 ο Ντιντερό με τον Ντ΄Αλαμπέρ, η Υπατία εξυμνείται ως πρόδρομος του Διαφωτισμού, ενώ ο σύγχρονός της επιγραμματοποιός Παλλαδάς θα γράψει γι΄αυτήν στον «Ύμνο εις την Υπατίαν»:

«Στην Υπατία, που στην λάμψη σου, στα λόγια σου κλίνω γόνυ και υψώνω το βλέμμα μου προς τον έναστρο ουρανό του πνεύματός σου.

Γιατί προς τον ουρανό τοξεύει η πράξη σου, προς τον ουρανό οδηγεί των λόγων σου η ομορφιά, θεϊκή Υπατία.

Ω συ των πνευματικών επιστημών υπέρλαμπρο αστέρι».

Ο θάνατος της Υπατίας σηματοδοτεί το τέλος της κλασικής αρχαιότητας (Ελληνικότητας) ενώ για αιώνες οι επιστήμες σχεδόν θα σταματήσουν να εξελίσσονται, με την Ευρώπη να εισέρχεται στον σκοτεινό Μεσαίωνα.