Στολισμός καραβιού ή δέντρου;
Πολλά τα έθιμα των Χριστουγέννων που αναβιώνουν κάθε χρόνο, με επικρατέστερα τα κάλαντα, τη βασιλόπιτα, το σπάσιμο ροδιού και φυσικά τον στολισμό του δέντρου ή του καραβιού. Ποια είναι όμως η ιστορία των δύο τελευταίων εθίμων;
Δημοσιεύτηκε στον διαδικτυακό τόπο του βιβλιοπωλείου ΜΙΕΤ – mietbookstore.gr
Το στολισμένο καραβάκι σε σπίτια και πλατείες είναι ελληνικό χριστουγεννιάτικο έθιμο.
(© ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ)
Κατά παράδοση, οι Έλληνες στόλιζαν το καράβι, επειδή είχαν ανέκαθεν, ήδη από τα αρχαία χρόνια, δεσμούς με τη θάλασσα. Επιπλέον, πολλοί ενήλικες και παιδιά εργάζονταν στα πλοία, ακόμη και τις αργίες, για να φέρουν χρήματα και ψωμί στις οικογένειές τους. Το καραβάκι δεν συμβόλιζε μόνο την προσμονή των παιδιών για αντάμωση με τους συγγενείς τους, αλλά και τη δική τους αγάπη για τη θάλασσα. Παράλληλα, μικρά καραβάκια είχαν επίσης τον ρόλο τιμητικού καλωσορίσματος για τους Έλληνες θαλασσοπόρους που επέστρεφαν στα σπίτια και στις οικογένειές τους, καθώς και τάματος για να είναι ασφαλείς στα άγρια κύματα.
Συχνά, τα παιδιά που πήγαιναν να πουν τα κάλαντα κρατούσαν μια μινιατούρα καράβι. Στολισμένο με χρωματιστά χαρτιά και σχοινιά, γέμιζε γλυκά και χριστόψωμα από τους γείτονες.
Αν και το έθιμο αυτό έχει ατονήσει, κρατάει ακόμη στα νησιά, απ’ όπου και προέρχεται. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, πολλοί δήμοι αναβίωσαν το έθιμο, στολίζοντας στις πλατείες καράβια αντί για έλατα ή στολίζοντας και τα δύο.
Το στόλισμα του δέντρου ως χριστουγεννιάτικο έθιμο ήρθε στην Ελλάδα επί Όθωνα, και το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο που στολίστηκε ήταν στα βασιλικά ανάκτορα του Ναυπλίου.
(© ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ)
Το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο σε ελληνικό σπίτι στολίστηκε το 1843 στην Αθήνα, συγκεκριμένα στην οικία του διπλωμάτη Ιωάννη Παπαρρηγόπουλου επί της οδού Κυδαθηναίων στην Πλάκα. Στολίστηκε ένα έλατο που ξεπερνούσε τα δύο μέτρα και κοσμούσε τη μεγάλη αίθουσα του σπιτιού. Για στολίδια είχε κεράκια και διακοσμητικά από τη Ρωσία. Εκείνη την παραμονή των Χριστουγέννων, πολλοί Αθηναίοι κατέφθασαν στο σπίτι του Παπαρρηγόπουλου για να θαυμάσουν το δέντρο και να ευχηθούν στον οικοδεσπότη.
Ανάμεσά τους και ο Μακρυγιάννης, που, όταν αντίκρισε το εντυπωσιακό δέντρο, κούνησε το κεφάλι του λέγοντας: «Ωραίο είναι, κυρ-Γιάννη. Και του χρόνου να είμαστε καλά! Αλλά τα δέντρα μου εγώ δεν τ’ αφήνω να φυτρώσουν μέσα στην κάμαρα! Μόνο τ’ άρματά μου φυτρώνουν εκεί».
Μαρία Αρβανιτάκη
Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ
